Aan de slag met aardgasvrije wijken
Concreet: in de Transitievisie Warmte formuleren gemeenten in welke wijk(en) of buurt(en) tot 2030 gestart wordt met het aardgasvrij maken van alle gebouwen en welke aardgasvrije oplossing voor de hand ligt. Dit document vormt in veel gevallen het startschot om voor het eerst echt aan de slag te gaan met het aardgasvrij maken van een wijk of buurt.
Na het bepalen van deze richting is de eerstvolgende mijlpaal bij het aardgasvrij maken van een wijk het wijkuitvoeringsplan. Dit plan beschrijft precies hoe de wijk van het aardgas gaat, welk alternatief warmtesysteem gerealiseerd wordt, welke gebouwaanpassingen nodig zijn, tegen welke kosten dit plaatsvindt en hoe dit alles gefinancierd wordt. Tot slot moet in een Wijkuitvoeringsplan ook nog beschreven worden welke andere opgaven die in de wijk spelen samen met het realiseren van een aardgasvrije energievoorziening
worden opgepakt.
Dit plan maakt de gemeente samen met de wijk. In het wijkuitvoeringsplan is dan ook veel aandacht voor participatie en draagvlak: de oplossing moet voor, maar vooral ván de wijk zijn.
Kortom: als gemeenten sta je voor een enorme opgave: waar begin je? Hoe werk je toe naar een wijkuitvoeringsplan en welke partijen zitten aan tafel? Wanneer betrek je bewoners en op welke manier? Het aardgasvrij maken van woningen is niet alleen een technisch complexe operatie. Het is ook nog eens een ingrijpend: het reikt letterlijk tot in de woonkamer van elke bewoner in de wijk.
Als gemeente heb je maar één kans en dit vraagt om een zorgvuldig proces. Een goed plan vraagt dan ook om een nauwkeurig beeld van de wijk, van de bewoners en van lokale partijen en kansen in de wijk. Wat is er überhaupt technisch mogelijk? Welke bronnen zijn er? Wat is er nodig om het vastgoed klaar te maken voor aardgasvrij? Maar ook: wie is de doelgroep? Hoe staan zij tegenover de transitie? Hoe kan je hen het beste betrekken? Waar maken mensen zich écht druk om en waar zit energie in de wijk?
Dit zijn de vragen waar je als gemeente een antwoord op wilt hebben om stappen te kunnen zetten.
APPM, CE Delft en Motivaction werken alle drie binnen hun eigen expertisegebieden aan aardgasvrije wijken. In ons werk hebben wij ervaren dat een succesvolle wijkaanpak vraagt om een zorgvuldig proces, waarbij kennis van de technische mogelijkheden én de doelgroep essentieel is om aan de slag te kunnen.
Met onze aanpak helpen wij niet alleen bij het maken van een totaalbeeld van de wijk, maar vertalen wij dit beeld ook in richtinggevende inzichten. In 2 maanden zetten wij de eerste stappen op weg naar een aardgasvrije wijk. We maken een grondige analyse van de wijk op technisch en maatschappelijk vlak of verdiepen de bestaande kennis en vertalen deze analyse in richtinggevende inzichten.
We leveren daarmee de handvatten om écht aan de slag te gaan en een succesvolle start te maken met het maken van het wijkuitvoeringsplan. Op weg naar een mooie en toekomstbestendige wijk.
Een aardgasvrijewijk verkoopt zichzelf (nog) niet
De huidige cocktail voor de gemeente waarin tegelijkertijd wordt gewerkt aan een regionale energie strategie, transitievisie warmte, mogelijk de eerste aardgasvrije wijken en alle andere opgaven zoals klimaatadaptatie, bereikbaarheid en de woningopgave zorgt voor de nodige uitdagingen. Inmiddels is duidelijk dat de aardgasvrije wijk alleen niet de ontwikkeling is waar alle inwoners van een wijk of buurt om staan te springen. De urgentie en toekomst wordt vaak herkend, maar voor de uitvoering en mogelijke kosten zijn logischerwijs minder begrip. Iedere aanpak voor een aardgasvrije wijk vraagt dus niet alleen goed onderbouwde technische en economische keuzes, maar ook betrokkenheid van zoveel mogelijk inwoners bij die keuzes om de opgave zo aantrekkelijk mogelijk te maken.
Meer betrokkenheid leidt tot meer verantwoordelijkheid, meer participatie, meer eigenaarschap en tot een groter draagvlak. Maar wát zet mensen nu aan tot die betrokkenheid? Wat is de grondhouding van inwoners over verduurzaming en de energietransitie? Zijn er verschillen tussen de inwoners, naast socio-demografische verschillen, gebaseerd op wensen en behoeften? Zijn er clusters van inwoners te maken, gebaseerd op voorkeur, levenshouding, attitudes? Zijn er overeenkomsten tussen de diverse inwonersclusters in hoe hen aan te spreken (tone of voice, afzender, boodschapoverdracht, voorkeursmedia)? Kortom: wie zijn het, op welke wijze spreek je hen aan en hoe kunnen gemeente en inwoners samen aan de slag?
In de kickstart van je wijkaanpak nemen we de aardgasvrije wijk als centrale doelstelling om iedere gemeenten als eerste stap inzicht te geven in:
- de profielen van de inwoners, bijvoorbeeld als het gaat om en leef- en duurzaamheidsstijlen.
- de verdeling van die inwonersprofielen over de verschillende wijken en kernen in de gemeente.
- methodes en processen om iedere doelgroep zodanig aan te spreken, dat zoveel mogelijk betrokkenheid bij de opgave ontstaat.
Door de transparantie en betrokkenheid direct centraal te stellen ontstaat een ontwikkeling die een veel grotere kans van slagen heeft. Samen met de inwoners kan na de kickstart op zoek worden gegaan naar een project, proces of verhaal waar iedereen achter staat. Waarin CO2 besparing misschien de centrale doelstelling is, maar de vergroening van de buurt voorop staat.
